Tipografi, yalnızca harfleri yan yana koymak değildir; zaman, ritim ve nefesle yazılan görünür bir dildir. Bir metnin anlamı, tipografik kararlarınızın merceğinden geçerek ekranda ya da baskıda yeniden doğar: yazı ailesi seçimi, ağırlık/kontrast, x-yüksekliği ve genişlik oranları, harf aralığı ve satır uzunluğu, başlık–gövde hiyerarşisi, optik hizalamalar, vurgular, hareket ve sessizlik… Adobe Illustrator, tipografiyi salt yerleştirme olmaktan çıkarıp bir tasarım ve çizim pratiği hâline getirir: canlı konturlarla karakterleri düzenlemek, açık konturlar üzerinde ince oynamalar yapmak, harfleri sembolleştirip çizgisel bir ritme dönüştürmek, tipografiyi illüstrasyonla aynı nefeste konuşturmak mümkündür.
1) Tipografi Stratejisinin Çekirdeği: Ses, Ton, Bağlam
Tipografik tasarım bir yazı tipi seçimiyle başlamaz; ses ve ton kararıyla başlar.
-
Ses: Kurumsal mı, sıcak mı, poetik mi, teknik mi?
-
Ton: Resmî–samimi, sakin–enerjik, minimal–ekspresif.
-
Bağlam: Baskı mı ekran mı? Karanlık mod mu ağırlıkta, açık mod mu? Uzun metin mi, kısa slogan mı?
Atölye: Proje için 3 sıfat belirleyin (ör. “açık, güvenilir, çağdaş”). Her tipografik kararı bu üçlünün önünde test edin: “Seçtiğim serif ailesi açık mı, güvenilir mi, çağdaş mı?”
2) Yazı Ailesi Seçimi: Serif, Sans, Humanist, Geometrik, Slab
Serif (kitap, kültürel kurumlar), Sans (dijital ürünler, teknoloji), Humanist sans (insan dokunuşu), Geometrik sans (grid ve modernist ifade), Slab (endüstriyel güven).
-
X-yüksekliği yüksek yazılar küçük ölçekte daha okunur.
-
Ağırlık çeşitliliği (Light → Black) hiyerarşiye alan açar.
-
Italic kalitesi (gerçek italik mi, eğik roman mı?) vurgunun duygu düzeyini belirler.
Vaka: Bir bilgi platformunda humanist sans (okunurluk) + monospaced eşlikçi (kod blokları) kullanıldı; başlıkta geometrik sans terk edildi çünkü sert ritim gövdeyle kavga ediyordu.
3) Başlık–Gövde Hiyerarşisi: Ritim, Kontrast, Nefes
Hiyerarşi; büyüklük + ağırlık + boşluk üçgeniyle kurulur.
-
Başlık: 28–44 aralığı (ekran), 20–32 (baskı).
-
Ara başlık: Başlık–gövde arasına köprü (2–4 pt fark).
-
Gövde: 16–18 ekran, 9–11 pt baskı; satır aralığı 1.4–1.6.
-
Satır uzunluğu: 55–75 karakter; mobilde 35–55.
Egzersiz: Aynı metni üç varyantla dizin (yüksek/orta/düşük kontrast hiyerarşi). Uzaktan bakarak hangi varyant daha hızlı “tarama” sağlıyor? Hızlı tarama = iyi hiyerarşi.
4) Grid ve Optik Hizalama: Matematik ≠ Optik
Illustrator’da Align ve Smart Guides hayat kurtarır; ancak harflerin optik ağırlıkları eşit değildir.
-
Yukarı taşıma: Büyük harflerin optik yüksekliği için üst kenarı biraz aşmaları normaldir (O, S optik taşma).
-
Kenar dengeleme: Sütun kıyısındaki eğrisel harfler (C, O) matematiksel hizalamada “içeri gömülmüş” görünür; minik dışa alma gerekebilir.
Vaka: Afişte “GÖR” sözcüğü dikey gridde hizalıydı ama O’nın sol kenarı içe kaçıyordu; optik dışa atım ile denge sağlandı.
5) Kerning ve Letter-Spacing: Mikrometrelerle Anlam
Kerning harf çiftleri arasındaki özel ayarlamadır; letter-spacing genel aralıktır.
-
Problemli çiftler: AV, WA, To, Ta, VA, LT, LY, rn.
-
Uzun başlıkta hafif tracking (0.5–2% arası) nefes verir.
-
rn ≠ m: Özellikle küçük ölçekte
rvenbirleşimi m’ye benzer; kerning ve gerekirse mikro ligatür.
Atölye: “AVATAR”, “KİTAPLIK”, “MODÜLER”, “örn rn m” gibi test kelimeleriyle kendi kerning şablonunuzu oluşturun.
6) Ligatür ve Alternatif Glifler: Karakterin Zanaati
Çağdaş fontlar liga, dlig, salt, ss özellikleriyle alternatif glifler sunar.
-
Ligatür: fi, fl, ff gibi zor çiftler; seriflerde estetik ve teknik fayda.
-
Stilistik setler: Alternatif
a,gformları; başlığa karakter. -
Rakam setleri: Eski stil (oldstyle), tabular, lining; bağlama göre seçin. Rapor/tabloda tabular lining şarttır.
Vaka: Kültür sanat afişinde humanist sans’ın alternatif g’si başlığa şiir ekledi; gövdede standart g ile tutarlılık korundu.
7) Tipogram: Harf Biçiminden Anlam İnşası
Tipogram; kelimenin biçimle aynı cümleyi kurmasıdır.
-
“RÜZGÂR”ın bazı çizgileri hız izlerine dönüşebilir.
-
“DALGA” kelimesinin altına sinek kaydı eğri eklemek okunurluk bozulmadan mümkün olabilir.
-
Kural: İfade bir kez; abartı yok.
Uygulama: Illustrator’da harfleri Create Outlines ile vektörleştirip bozun, ama optik dengeyi (counter boşluklar, taşıma çizgileri) koruyun.
8) Custom Lettering ve Logotype: Harfi Çizmek
Fontla yetinmek zorunda değilsiniz. Custom lettering, marka ya da kampanya için tekil bir yazı işaretidir.
-
Pen ekonomisi: Az anchor, temiz eğri.
-
Ağırlık tutarlılığı: Stroke kalınlığı tüm harflerde benzer olmalı.
-
Karakter seti: En azından gerekli dil karakterlerini düşünün (ç, ğ, ı, İ, ö, ş, ü).
-
Optik düzeltme: Başlangıç/bitim terminal açıları, harf içi beyazın dengesi.
Vaka: Festival logotype’ında s ve t birleşimi için ligatür tasarlandı; t’nin barı s’in kıvrımına “kilit” oldu; hem özgün hem okunur.
9) Ağırlık (Weight), Genişlik (Width) ve Kontrast
Light–Regular–Medium–Bold–Black farklılıkları, tasarımda hem vurgu hem de ritim kaynağıdır.
-
Başlıkta Bold/Black, gövdede Regular/Book.
-
Koyu zeminlerde ağırlıkları bir kademe inceltmek gerekebilir (koyu zeminde kalın harf “şişer”).
-
Kontrastlı aileler (Didone) küçük ekranda zorlayabilir; display alanlarla sınırlayın.
Egzersiz: Aynı cümleyi üç ağırlıkla ve iki zeminle dizin; düşük ekran parlaklığında okunurluğu kontrol edin.
10) Renk ve Kontrast: Görünürlük ve Duygu
Renk tipografinin yorum katmanıdır; okunurluk kontrastla başlar.
-
Açık zeminde metin: #111–#222 civarı koyu; saf siyah göz yorabilir.
-
Koyu zeminde metin: “saf beyaz” yerine kırık beyaz.
-
Renge bağlı bilgi yok: Vurgu yalnız renkle verilmez; stil (bold, italic) ve ikon eşliği.
Vaka: Karanlık modda italik kırmızı vurgu, renk körlüğünde kayboluyordu; alt çizgi + ikon eşlik ile düzeldi.
11) Çok Dilli ve Yerelleştirme: Alfabeler, Aksanlar, Sağ–Sol
Türkçe’ye özgü karakterler (ğ, ı, İ, ş) tipografik ritimde farklı davranabilir.
-
Büyük
İüzerindeki nokta; başlıklarda optik taşma gerekebilir. -
Sağ–sol diller (Arapça, İbranice) için yön ve sınırları test edin.
-
Transliterasyon ve yerelleştirilmiş kısaltma kurallarını kılavuza yazın.
Uygulama: Illustrator’da paragraf–karakter stillerini dil başına kopyalayın; yerel kuralları stil adlarında belirtin.
12) Paragraf ve Karakter Stilleri: Sistem Kur, Hızlan
Character Styles ve Paragraph Styles, dev işlerin sigortasıdır.
-
Başlık (H1–H3), gövde, alıntı, dipnot, buton, etiket.
-
Tema varyantları (açık/karanlık) için stilleri kopyalayın.
-
Bileşik diller ve rakam setleri için stilleri kapsülleyin.
Atölye: Sıfırdan bir manifesto sayfası: 1 başlık, 2 ara başlık, gövde, numaralı liste, alıntı, dipnot. Tümünü stillerle kurun; renk–ağırlık–boy haritaları çıkarın.
13) Tipografi + İllüstrasyon: Aynı Nefeste Konuşturmak
Başlık, illüstrasyonla uyumlu ritimde olmalı.
-
İllüstrasyon düz–flat ise başlık çok yüksek kontrastla “bağırmamalı”.
-
Harf biçimi illüstrasyonun stroke/kaplama diliyle akort edilmeli (round vs. sharp).
-
Negatif alanlar çakışmasın; metin için nefes bırakın.
Vaka: İzometrik şehir görselli bir posterde geometrik sansın ultra-bold başlığı sert kaldı; humanist sans + bir kademe ince ağırlıkla görsel–metin el sıkıştı.
14) Değişken Fontlar (Variable Fonts): Esneklik ve Kontrol
wght, wdth, opsz eksenleri ile yazıyı bağlama göre ayarlayın.
-
Mobil:
opsz(optical size) küçük ölçekte daha okunur konturları seçer. -
İnteraktif prototiplerde başlık ölçeği değiştikçe
wghtile akıcı geçiş yakalayın. -
Illustrator’da Variable panelinden eksenleri sürükleyerek görsel test yapın; stillere kaydedin.
Vaka: Landing sayfası için 6 kırılma noktasında wght ve wdth akışı ayarlandı; satır sonları yırtılmadan sorunsuz responsivite.
15) Okunurluk Metrikleri: Satır Uzunluğu, Satır Aralığı, Karakter Sıklığı
Okunurluk, “güzel görünme” değil akış meselesidir.
-
Satır uzunluğu: 55–75 karakter idealdir (mobil 35–55).
-
Satır aralığı: 1.4–1.6; harf/satır yoğunluğuna göre ayarlayın.
-
Paragraf uzunluğu: Uzun duvarlar yerine 3–6 cümlelik bloklar.
Egzersiz: Aynı metni 45, 65, 85 karakter satır uzunluğuyla dizin; hangisinde göz bir sonraki satırı en hızlı buluyor?
16) Vurgu ve Dikkat Ekonomisi: Bold, İtalik, Küçük Büyük
Vurgu sınırlı olmalı.
-
Tek paragrafta bir–iki vurgu yeter.
-
Küçük büyük harf (small caps) başlık/ara başlıkta güçlü ama dozunda.
-
Alt çizgi, link vurgusu için; dekoratif alt çizgi metinden uzak durmalı.
Vaka: Teknik belgedeki üç satırlık vurgu kalabalığı azaltıldı; yalnız ilk anahtar kavram ve sonuç cümlesi kalın bırakıldı—okuma hızı yükseldi.
17) Tipografik Branding: Sesin Sürekliliği
Marka sesi tipografiyle kurulur.
-
Başlık ailesi + gövde ailesi uyumu (kontrastlı ama kavga yok).
-
Numara ve rakam dili: Tabular veya oldstyle kararını markaya sabitleyin.
-
CTA ve mikro metin için ayrı bir “utility” stili oluşturun.
Uygulama: Stil rehberinde “kullan–kullanma” örnekleri; logotype ile metin arasındaki güvenli boşluk (clear space) kuralları.
18) Baskı İçin Hazırlık: Hinting Yok, Optik Düzelt
Baskıda pikseller yok; optik denge var.
-
Ink trap gerektirecek küçük yazılarda ince uçları kalınlaştırın.
-
İnce çizgiler 0.25 pt altına düşmesin.
-
Siyah metin C0 M0 Y0 K100; koyu zeminlerde overprint kurallarını matbaayla netleştirin.
-
PDF/X-4 güvenli; gölge/efekt az.
Vaka: Kâğıdı emici kitap baskısında çok ince serif gövdeleri zayıflıyordu; gövde bir kademe kalınlaştırıldı, okunurluk yerine geldi.
19) Ekran İçin Hazırlık: DPI, DPR, Karanlık Mod, SVG
-
DPR 1x/2x/3x için görsel başlıklar ayrı renderlanabilir; ancak metin canlı bırakmak idealdir.
-
SVG’de metni eğilmek zorunda kalmadıkça outlines’a çevirmeyin; canlı metin arama/erişilebilirlik sağlar.
-
Karanlık modda vurgu doygunluğunu %10–20 azaltın; kontrastı artırın.
Uygulama: Illustrator → SVG export’ta presentation attributes tercih edin, gereksiz grupları temizleyin, ondalık hassasiyeti 2–3.
20) Erişilebilirlik: Renge Bağımlı Kodlama, Kontrast, Eşlik
-
Kontrast güvenli aralık; metin–zemin uyumu.
-
Renk körlüğü testleri; yalnız renkle vurgulamayın.
-
İkon ve yazı birlikte anlam taşısın.
-
Linkler yalnız renkle değil alt çizgi veya ikonla vurgulansın.
Vaka: Uyarı metinleri kırmızı ile veriliyordu; kırmızı-yeşil körlüğünde görünmüyordu. İkon + kalın + alt çizgi ile düzeltildi.
21) Harf Çizmek ve İnce Modifikasyonlar: Vektörel Nüans
Create Outlines sonrası yapılan her müdahale optik olmalı:
-
Counter boşluklarını eşitleyin.
-
Sap–gövde kalınlıkları arasında oran koruyun.
-
Terminal açılarını aile ritmiyle hizalayın.
-
Kesişimlerde mikron düzeyinde ink trap eklemek baskıda mucize yaratır.
Egzersiz: a, e, s harflerini tek bir ritimle “yeniden yazın”; sonra normal glifle yan yana kıyaslayın.
22) Motion ve Mikro Hareket: Tipografide Nefes
Statik bir posterde bile hareket düşüncesi vardır.
-
Harf arası mikro varyasyon (tipogram) nefes verir.
-
Video/sosyal için kısa fade/slide; 200/450/800 ms ritmi.
-
Aşırı bounce/döngü yok; dikkat hırsızıdır.
Vaka: Kampanya başlığında kelime içi harfler sırayla 120 ms gecikmeyle belirdi; 600 ms’de tek vurgu çizgisi aktı. Mesaj daha “canlı” algılandı.
23) Dosya Mimarisi ve Stiller: Yarınki Siz İçin Düzen
/type/styles/, /type/specimen/, /type/exports/, /brand/typography/ dizinleri.
-
Character/Paragraph Styles dosyası ayrı arşivlenir.
-
Değişken font eksen kararları (wght, wdth) not edilir.
-
Örnek sayfalar (specimen) marka içi eğitimde altın değerindedir.
24) Vaka – “Kamu Duyurusu Afişi”
Sorun: Yoğun bilgi, düşük okunurluk.
Çözüm: Humanist sans gövde, slab başlık; satır uzunluğu 65 karakter; kritik bilgiler küçük büyük ve ikon eşlik; alt kısımda numaralandırılmış maddeler; karanlık mod varyantı.
Sonuç: Tarama hızı arttı, yanlış anlama azaldı.
25) Vaka – “SaaS Ürün Açılış Sayfası”
Sorun: Başlık vurgu zayıf, CTA görünmüyor.
Çözüm: Geometrik sans Black başlık, alt başlık Medium; CTA’da yüksek kontrast + ikon; hero metninde 1.5 satır aralığı; değişken fontla mobilde wdth daraltma.
Sonuç: Kaydırmadan CTA tıklama +%18.
26) Vaka – “Edebiyat Dergisi Kapak Serisi”
Sorun: Her ay yeni tema, tutarlılık kaçıyor.
Çözüm: Serif display başlık ailesi sabit; alt başlık humanist sans; tipogram jesti her sayıda tek; renk paleti sezonluk Recolor setinden.
Sonuç: Çeşitlilik içinde tutarlılık.
27) Sık Hatalar ve Karşı Stratejiler
-
Renge aşırı güven: Vurgu kaybolur → stil/ikon eşlik ekleyin.
-
Aşırı bold/ultra kontrast: Karanlık modda şişer → bir kademe ince.
-
Çok uzun satırlar: Okuma kırılır → 55–75 karaktere inin.
-
Ligatür fetişizmi: Okunurluğu bozmayın → gövdede standart, başlıkta ölçülü.
-
Outlines erken: Düzenlenebilirlik biter → finalde çevirin.
-
Stilsiz çalışma: Tutarlılık kaybolur → Paragraph/Character Styles zorunlu.
28) Eğitim ve Ekip Ritmi: Sözlüğünüzü Kurun
Ekip içinde ortak sözlük: x-height, cap height, counter, terminal, stem, bowl, ear, spur…
-
Haftalık tipografi kliniği yapın; iki iş incelensin.
-
Bir “kerning duvarı” oluşturun—problemli çiftler panosu.
29) Deney ve Şiir: Tipografinin Oyun Alanı
Bazen kuralları bilmek, kırmayı meşrulaştırır.
-
Display alanda beklenmedik harf kesişimleri.
-
Çok büyük başlıklarda negatif boşluk oyunları.
-
Fakat her deneyin sonunda okunurluk testi: üç saniyede ana mesaj anlaşılıyor mu?
30) “Tipografi Manifestosu” (Illustrator Zihniyetiyle)
-
Önce ses ve ton, sonra font.
-
Hiyerarşi = büyüklük + ağırlık + boşluk.
-
Satır uzunluğu 55–75, satır aralığı 1.4–1.6—bağlama göre.
-
Kerning bir zanaattır; problemli çiftleri ezberleyin.
-
Renge bağımlı vurgu yok; stil ve ikon eşlik.
-
Ligatür/alternatif glifler ölçülü kullanılır.
-
Custom lettering yaparken counter’lara saygı.
-
Karanlık modda doygunluk düşür, kontrastı artır.
-
Erişilebilirlik pazarlık konusu değildir.
-
Stiller ve specimen’lerle sistem kur; dosya mimarisini temiz tut.
Sonuç
“Illustrator ile Tipografi Tasarımı Oluşturma”, menü ezberi değil karar kalitesinin adıdır. Güçlü bir tipografik iş:
-
Ses ve tonu tanımlar; yazı ailesi bu sesin taşıyıcısıdır.
-
Hiyerarşiyi büyüklük, ağırlık ve boşlukla kurar; taramayı hızlandırır.
-
Kerning/letter-spacing mikrometrelerini ciddiye alır; problemli çiftleri çözer.
-
Optik hizalama ile matematik yerine gözü ikna eder; taşmalar ve kenar dengeleri düşünülür.
-
Ligatür ve alternatif glifleri ölçülü kullanır; rakam setleri tabloya göre seçilir.
-
Custom lettering/logotype üretirken counter ve terminal dengelerini korur; marka sesiyle uyumlu özgünlük sağlar.
-
Ağırlık ve genişlik kararlarını ekran/baskı bağlamına göre ayarlar; karanlık modda doygunluğu azaltır, kontrastı yükseltir.
-
Renki duygu için kullanır, bilgiyi yalnız renge bağlamaz; ikon/stil eşliği ile erişilebilirliği güçlendirir.
-
Değişken fontlarla akıcı bir responsivite kurar; kırılma noktalarında
wght/wdth/opszeksenlerini akort eder. -
Okunurluk metrikleri (satır uzunluğu, satır aralığı, karakter sıklığı) ile kullanıcıyı yormaz; metin duvarlarını nefeslendirilmiş paragraflara böler.
-
Baskı ve ekran hazırlığında hatasız üretim yapar; PDF/X, SVG temizlik, canlı metin, doğru DPI/DPR.
-
Erişilebilirlik ve çok dilli gerçekliği varsayar; Türkçe özel karakterler ve sağ–sol diller planlanır.
-
Stil sistemleri ve specimen ile ekip içi hafızayı kurar; yarınki değişiklik bugünkü düzenle kolaylaşır.
-
Ve en önemlisi: Tipografi, anlamı görünür kılma sanatı olduğu için, her karar “Bu seçim mesajı daha hızlı, daha nazik, daha açık kılıyor mu?” sorusuna dayanır. Evetse, tipografiniz yalnız estetik değildir; iş görür, ikna eder, hatırlanır.
Tasarım Yaptırma olarak, hayalinizdeki mekanı gerçeğe dönüştürme yolculuğunuzda yanınızda olmaktan gurur duyuyoruz. İster yaşam alanlarınızda sıcak ve samimi bir atmosfer yaratmak isteyin, ister iş yerinizde profesyonel ve etkileyici bir ortam oluşturmayı hedefleyin, her ihtiyacınıza özel çözümler sunuyoruz. Mobilya tasarımından iç mekan düzenlemesine, konut projelerinden ticari alanlara kadar geniş bir yelpazede hizmet veriyoruz. Her projeye özel olarak yaklaşıyor, detayları titizlikle değerlendiriyor ve fonksiyonellikle estetiği bir araya getirerek sizin için hem kullanışlı hem de görsel olarak tatmin edici mekanlar tasarlıyoruz. Sıradanlıktan uzak, sizi ve tarzınızı yansıtan mekanlar yaratmak bizim için bir tutku.
Web sitenizden yaşam alanlarınıza kadar her alanda sizi yansıtan, özgün ve kaliteli tasarımlara ulaşmak istiyorsanız doğru yerdesiniz. Tasarım Yaptırma ekibi olarak, kullanıcı odaklı, estetik ve işlevsel çözümler üretiyoruz. Her müşterimizin ihtiyaçları farklıdır; bu bilinçle hareket ediyor, her tasarımı kişiye özel olarak hazırlıyoruz. Sürecin her aşamasında sizinle iş birliği içinde çalışarak memnuniyetinizi ön planda tutuyoruz. Hedefiniz ne olursa olsun, birlikte başarılı bir tasarım süreci geçirmeniz için buradayız. Hayallerinizi profesyonel ellere emanet edin; çünkü biz onları hayata geçirmek için çalışıyoruz. Yolculuğunuza başlamak için bize ulaşmanız yeterli.
Hayal gücünüzün sınırlarını zorlayan, ilham verici tasarımlar arıyorsanız, doğru adrestesiniz. Tasarım Yaptırma olarak, evinizde huzur dolu bir ortam, ofisinizde ise verimliliği artıracak işlevsel alanlar yaratmak için size özel çözümler geliştiriyoruz. Her bir projemizde; yaratıcı fikirleri, çağdaş tasarım anlayışıyla harmanlıyor ve estetikle fonksiyonelliği dengede tutuyoruz. Müşteri memnuniyetini temel ilkemiz olarak benimsiyor, her adımda size değer katmayı hedefliyoruz. Profesyonel hizmet anlayışımız ve özgün tasarım bakış açımızla mekanlarınıza yeni bir soluk getiriyoruz. Daha fazla bilgi almak, projelerinizi planlamaya başlamak ve hayallerinizi adım adım gerçeğe dönüştürmek için bizimle iletişime geçin. Tasarım Yaptırma ile yaşam alanlarınıza yeni bir kimlik kazandırın, tarzınızı mekanlarınıza yansıtın.
