Flash Kullanarak E-Kitap Tasarımı

{
“title”:”Örnek E-Kitap”,
“chapters”:[
{“id”:”c1″,”title”:”Giriş”,”sections”:[
{“id”:”c1s1″,”title”:”Kısa Tarihçe”,”pages”:[“c1s1p1″,”c1s1p2”]}]},
{“id”:”c2″,”title”:”Kavramlar”,”sections”:[{“id”:”c2s1″,”title”:”Model”,”pages”:[“c2s1p1”]}]}
]
}

Fayda: Son dakika değişiklikleri derlemesiz; yerelleştirme kolay.

2) Tipografi: TLF/Classic Text, Gömülü Font, Okunurluk

• TLF Text: gelişmiş satır/sütun, paragraf stilleri, diller; ancak performansta dikkat.

• Classic Text: hafif, basit kontrol; çoğu e-kitap için yeter.

• Gömülü font (Latin-Ext: ı, İ, ğ, ş, ç, ö, ü):

  • TextField.embedFonts = true

  • antiAliasType = AntiAliasType.ADVANCED

• Satır uzunluğu: 60–75 karakter; satır aralığı 1.4–1.6.

• Kontrast: en az 4.5:1; projeksiyon ve tablet için bir boy büyük kuralı.

3) Sayfalama Stratejisi: Çevirme, Kaydırma, Aşamalı Yükleme

• Page flip (kitap hissi): kısa ve sade; gölge/katlanma abartmayın.

• Dikey kaydırma (scroll): makale/derin okuma; sabit başlık/numara.

• Progressive pagination: metin parça parça akarken sayfalar lazy load edilir; büyük bölümlerde ilk izlenim hızlı olur.
  Kural: Tek baskın hareket — sayfa çevirirken başlık/illüstrasyon aynı anda yarışmasın.

4) Navigasyon: TOC, Kenar Sekmeleri, İlerleme

• İçindekiler (TOC): Bölüm–alt bölüm hiyerarşisi; aktif sayfa vurgulanır.

• Kenar sekmeleri: notlar, yer imleri, sözlük, arama.

• İlerleme çubuğu: (örn. % ya da “14/220 sayfa”).
  AS3 iskeleti (FSM):

function goTo(pageId:String):void {
if(currentPage) { currentPage.out(); detach(currentPage); }
currentPage = pagePool.get(pageId); // lazy
attach(currentPage); currentPage.in();
progress.update(pageId);
}

5) İçerik–Davranış Ayrımı: XML/JSON ile Metni Sahneden Ayırmak

Metin/görsel/medya sahneden ayrı tutulur; sahne yalnız render eder.

var loader:URLLoader = new URLLoader();
loader.addEventListener(Event.COMPLETE, onData);
loader.load(new URLRequest(“data/pages/c1s1p1.json”));
function onData(e:Event):void {
var page:Object = JSON.parse(loader.data);
renderer.drawPage(page); // başlık, gövde, alıntı, görsel vb.
}

Fayda: Birden fazla çıktı (web/kiosk/AIR) aynı içeriği kullanır.

6) Görsel ve Medya: Resim, Vektör, Video/Ses

• Vektör (şema/infografik) → keskin, hafif; yakınlaştırmada bozulmaz.

• Bitmap (foto): çok büyük kaynaklar için çoklu çözünürlük.

• Video/Ses: sessiz varsayılan; kullanıcı açarsa oynat, altyazı ekle.

• Poster: Video başlamadan anlam taşıyan kare.
  Lightbox: Sayfayı terk etmeden büyük görsel/video görüntüleme.

7) Etkileşim: Not, Vurgulama, Yer İmi, Paylaşma

E-kitabı “pasif PDF”ten ayıran asıl güç budur.

• Metin vurgulama (highlight): sarı/yeşil kalem, kaydedilir.

• Not düşme: paragraf/alıntı yanına yapışır.

• Yer imi (bookmark): sayfa düzeyinde hızlı dönüş.

• Paylaş: alıntı → kopyala; dış linklerde onay katmanı.
  SharedObject ile yerel saklama:

8) Arama ve Sözlük (Glossary)

• Arama: sayfa/başlık/alıntı alanlarında; sonuçları bağlamla listeleyin.

• Sözlük: işaretlenmiş terimler hover/tap ile açıklama balonu; “daha fazla” → glossary sayfası.
  İpucu: Arama sonuçlarını bölüm gruplamasıyla sunmak “nereye gideceğini” hızlandırır.

9) Sayfa Çevirme (Page Flip) Koreografisi: Hafif ve Ölçülü

• Süre: 220–340 ms; easeInOutCubic.

• Gölge: %12–18 opaklık; CPU’yu yormayacak düzeyde.

• Ses (opsiyonel): Kısa, düşük seviye “sayfa hışırtısı”.
  Hata: Uzun flip + ağır gölge → okuma ritmini bozar.

10) Tipografik Bileşenler: Alıntı, Dipnot, Kod/Şiir

• Alıntı (pull quote): Daha büyük punto + yan çizgi.

• Dipnot: tıklanınca alt panelde belirir; “geri dön” net.

• Kod/şiir: sabit genişlikli/monospace ya da pre bloklu dizgi.

11) Erişilebilirlik: Kontrast, Klavye, “Hareketi Azalt”

• Kontrast (≥4.5:1), font boyu büyütme (A+/A−).

• Klavye navigasyonu: ←/→ sayfa, Tab etkileşim, Enter/Space tetik.

• Ekran okuyucu ipuçları (AccessibilityProperties).

• Hareketi Azalt: flip yerine crossfade, süreler %30 kısalır, partikül/arka plan animasyonu kapanır.

• Renk + şekil: Vurguyu yalnız renkle değil, alt çizgi/ikonla da belirtin.

12) Performans–Bellek Hijyeni: Uzun Oturumlar İçin 8 Kural

1. Görünmeyen sayfayı sahneden kaldırın (removeChild).

2. Sayfa havuzu (pool): Geçmiş/gelecek 1–2 sayfayı cache edin.

3. Tek döngü: merkezi ENTER_FRAME; fazla timer/tween kaçının.

4. cacheAsBitmap: sabit süsler/çerçeveler.

5. Filtreleri (blur/glow) minimum.

6. Büyük görseller için çoklu çözünürlük + lazy load.

7. Temizlik: sayfa kapanırken event/tween/stream stop.

8. Yedek statik: medya açılamazsa anlamlı görsel/metin.

13) Ölçüm ve Analitik: Okuma Davranışı

• Etiketler: open:book, view:page:id, note:add, highlight:add, search:query, video:25/50/75/100.

• Metrikler: Ortalama okuma süresi/sayfa, tamamlanma oranı, en çok vurgulanan paragraflar.

• A/B: Flip vs scroll; başlık ağırlığı; satır uzunluğu.

14) Yerelleştirme ve RTL Destek

• JSON katmanında çok dil; {name} gibi yer tutucular.

• RTL diller: metin hizaları, ok/ikon yönleri, sayfa sırası.

• Uzun başlık: 2 satır sınırı + ellipsis stratejisi.

15) Güvenlik ve Gizlilik

• Dış veri: whitelist/kaçış → XSS’e karşı.

• Kişisel veri: Not–vurgular yerel saklanır (SharedObject/AIR); senkron gerekiyorsa açık onay.

• Harici linkler: domain kısıtları; yeni pencerede aç.

16) Sesli Okuma / Eşzamanlı Vurgu (Opsiyonel)

• Basit TTS entegrasyonunda cümle–satır işaretleri ile karaoke vurgusu (metin alt çizgi/pulse).

• Sessiz mod varsayılan; kullanıcı başlatır.
  Dikkat: Uzun TTS okumalarda yorgunluğu azaltmak için hız/pitch ayarı.

17) İnteraktif Öğeler: Alıştırma, Mini Quiz, Hiperlinkli Harita

• Alıştırma: doğru/yanlış anında geri bildirim.

• Mini quiz: bölüm sonu 3–5 soru; sonuç paneli.

• Harita/şema: değişken ipucu katmanları (hotspot).
  Kural: Etkileşimler okumayı destekler; dikkati dağıtmaz.

19) Uygulamalı Mini Proje — “Akışkan E-Kitap Çekirdeği”

Hedef: 5 bölümlük bir e-kitap için yeniden kullanılabilir iskelet.
Bileşenler:

• BookApp (FSM + yükleyici + analitik),

• TOCPanel, PageView, Toolbar (A+/A−, arama, not, vurgula),

• GlossaryPanel, SearchPanel, NotePanel.
  Akış:

1. BookApp manifest’i yükler; ilk bölüme gider.

2. PageView ilgili JSON’u render’lar (başlık/gövde/alıntı/görsel/video).

3. Flip/scroll tercihi ayarlardan gelir (Reduce Motion aktifse scroll/crossfade).

4. Not–vurgular SharedObject ile kalıcıdır; TOC ve arama bağlamlı sonuçlar verir.

5. Analytics olayları gönderilir (opsiyonel).
   Kazanım: Aynı iskeletle “atlas”, “öğretici”, “öykü” gibi farklı türler üretirsiniz.

20) AIR/HTML5 Köprüsü ve Dağıtım

• AIR (desktop/tablet/kiosk): offline paket, yerel dosya erişimi, daha iyi kaynak yönetimi.

• HTML5 Canvas/Video: Animate yayın; flip yerine CSS/Canvas geçişleri.

• Video dışa aktarım: anlatım/okuma videoları için MP4/WEBM.
  Öz: Araçlar değişebilir; taşınan şey prensiplerdir: tek baskın hareket, okunurluk, erişilebilir kontrol, temizlik ve ölçüm.

---

Sonuç

Flash/Animate ile bir e-kitap tasarlamak, yalnızca metni “görüntülemek” değildir; okunurluğu, yön bulmayı, kişisel bağ kurmayı ve kalıcılığı birlikte tasarlamaktır. Bu rehberde; editoryal omurgayı JSON manifest ile yönetmeyi, TLF/Classic Text seçimlerini ve gömülü font hijyenini, sayfalama (flip/scroll/progressive) kararlarını, TOC–arama–glossary navigasyonunu, not–vurgulama–bookmark gibi öğrenen merkezli etkileşimleri, medya entegrasyonunu, erişilebilirliği (kontrast, klavye, Reduce Motion), performans–bellek hijyenini ve ölçüm/analitiği adım adım kurduk.
Özetle; (1) Metni sahneden ayır, (2) tek baskın hareketle ritmi yönet, (3) tipografiyi büyüt–kontrastı güçlendir, (4) not–vurguyla kişiselleştir, (5) temizlik ve lazı yükleme ile akıcılığı koru, (6) ölç–öğren–iyileştir. Bu omurgayla üretilen e-kitap; ister sınıf içi bir kaynak, ister kurumsal bir rehber, ister popüler bir öykü serisi olsun—okuruna hafif, erişilebilir ve unutulmaz bir deneyim sunar.