E-Öğrenme Tasarımlarında Flash Kullanımı

item.addEventListener(MouseEvent.MOUSE_DOWN, onDown);
function onDown(e:MouseEvent):void { item.startDrag(); stage.addEventListener(MouseEvent.MOUSE_UP, onUp); }
function onUp(_:MouseEvent):void {
stage.removeEventListener(MouseEvent.MOUSE_UP, onUp); item.stopDrag();
if(slot.hitTestPoint(item.x, item.y, true)) snap(item, slot); else tweenBack(item);
}

6) Senaryo Tabanlı Öğrenme: Dallanma Mantığı

Durum: “Müşteri A’nın itirazı… Hangi adımı atarsın?”

• Seçenekler farklı sonuçlar doğurur; yanıt sonrası açıklama en kritik kısımdır.

• Mikro harita veya “geri sar” noktaları, keşif ve tekrar denemesini teşvik eder.
  Vaka: Açıklamayı yalnız “doğru/yanlış” değil, seçilen yolun mantığına bağlamak, içselleştirmeyi artırdı.

7) Değerlendirme (Assess): Quiz, Görev, Açık Uçlu

• Soru tipleri: Çoktan seçmeli, sürükle-bırak, eşleştirme, sıralama, kısa cevap.

• Rubrik: Açık uçlu için basit rubrik (tam–kısmi–yanlış) ve örnek cevap.

• Geri bildirim: Anında, kısayol değil neden açıklamasıyla.

• Deneme hakkı: Hedefe bağlı; öğrenme amaçlı modüllerde tekrar hakkı verilir.

8) Öğrenme Verisi: SCORM/xAPI ve Olay Etiketleme

• SCORM 1.2/2004: Tamamlama, puan, süre.

• xAPI (Tin Can): İnce taneli deneyim (hangi ipucu tıklandı? hangi dal seçildi?).
  Olay etiketleri: view:intro, start:practice, complete:scenario:branchA, assessment:q3:correct, hint:used, error:drag:count.
  Fayda: Veri → hipotez → iterasyon döngüsü kurulmadan iyileştirme körleşir.

9) Erişilebilirlik: Kontrast, Klavye, “Hareketi Azalt”

• Kontrast (≥4.5:1), metin boyutları; Latin-Ext (ı, İ, ğ, ş, ç, ö, ü).

• Klavye: TAB sırası mantıklı; ENTER/SPACE tetikler; focus ring görünür.

• Hareketi Azalt: Overshoot/back kapanır; süreler %30 kısalır; partikül yoğunluğu düşer.

• Altyazı ve alternatif sunum: Video/konuşma için kapalı altyazı + transkript.

10) Performans–Bellek Hijyeni: Uzun Oturumlar İçin

• Görünmeyeni sahneden kaldırın (removeChild); alpha=0 yeterli değil.

• cacheAsBitmap: Sık değişmeyen vektörler.

• Filtreler (blur/glow) minimum; CPU’yu yakar.

• Tek döngü: Merkezi ENTER_FRAME; birden çok timer/tween yerine timeline/manager.

• Temizlik: Bölüm kapanırken removeEventListener, tween/stream stop; uzun oturumda bellek stabil kalır.

11) Yerelleştirme ve Çok Dillilik

• Metni sahneden ayırın (JSON/XML); {term} yer tutucular.

• RTL diller için ikon/ok yönlerini aynalayın; metin hizasını sağa alın.

• Satır sınırı ve ellipsis: Uzun başlıkları iki satırla sınırlayın.
  AS3 veri yükleme:

var L:URLLoader = new URLLoader();
L.addEventListener(Event.COMPLETE, onData);
L.load(new URLRequest(“data/lesson.tr.json”));
function onData(e:Event):void { model = JSON.parse(L.data); render(model); }

12) Tipografi–Renk–Yerleşim: Okunurluk Ergonomisi

• Başlık 28–36 pt, gövde 20–24 pt (projeksiyon/tablet için bir boy büyük).

• Satır uzunluğu 60–75 karakter; satır aralığı 1.4–1.6.

• Negatif alan: İçerik kartları etrafında 24–36 px nefes.

• Renk paleti: 1 ana, 1 vurgu, 2 nötr; vurgu yalnız CTA/cevap geri bildirimi için.

13) Mikro-Animasyon ve Easing Psikolojisi

• easeOutQuad: Cevap/CTA vurgusunda 180–220 ms.

• easeInOutCubic: Bölüm geçişleri, premium ama sakin his.

• Tek baskın hareket: Aynı anda yalnız bir öğe baskın; dikkat dağılımı azalır.

14) Oyunlaştırma: Amaca Hizmet Eden Motivasyon

• Rozet/puan davranışa bağlı (ör. “İpucu kullanmadan tamamlama = Keskin Göz”).

• İlerleme çubuğu ve bölüm rozetleri; rekabetçi sıralama küçük yaşta önerilmez.

• Zaman baskısı yerine “soft teşvik” (ilerleme mumu, sakin sayaç).

15) İçerik–Davranış Ayrımı: JSON ile Çeviklik

• Metin, soru havuzu, görsel/video yolları sahneden ayrı; sahne yalnız render.

• Kazanım güncellemeleri derlemesiz yapılır; A/B testte yalnız veri değişir.
  Örnek JSON (soru):

{“id”:”q3″,”type”:”match”,”prompt”:”Bileşenleri işleviyle eşleştir.”,”pairs”:[[“Toplayıcı”,”Veri toplama”],[“Çekirdek”,”Analiz”],[“Arayüz”,”Sunum”]]}

16) Senaryo Uygulaması — “İtiraz Yönetimi” (Kurumsal)

Akış: 3 aşamalı itiraz; her aşamada 3 seçenek.

• Doğru yol → müşteri güveni artar;

• Kısmi → ilerler ama puan eksik;

• Yanlış → durur, açıklama + geriye dönüş noktası.
  Analitik: Hangi aşamada en çok hata → metin/yönerge revizyonu.

17) Eğitim–Öğretim Uygulaması — “10’luk Gruplama” (K–12)

Hedef: 10’luk kavramını içselleştirme.

• Learn: Model → örnek.

• Practice: Sürükle–bırak sepete 10’luk.

• Game: Nazik süre teşvikiyle pekiştirme.

• Assess: 5 soru, anında geri bildirim.
  Vaka: Hit alanı 64 px’e çıkarınca yanlış tıklamalar azaldı; başarı ↑.

18) Ses ve Müzik: Sessiz Varsayılan + Net Kontrol

• Varsayılan sessiz; kullanıcı açarsa yumuşak fade-in.

• Foley (klik/woosh) kısa ve düşük seviye.

• Altyazı: Video/anlatım için kapalı altyazı + metin dökümü.

20) Uygulamalı Mini Proje — “Yetkinlik Atölyesi”

Hedef: Satış ekibine yeni ürün mimarisini ve itiraz yönetimini öğretmek.
Bileşenler:

• MC_Intro (hedefler), MC_Model (animasyonlu diyagram),

• MC_Practice (eşleştirme + sürükle-bırak),

• MC_Scenario (dallanma), MC_Assess (quiz), MC_Review (güçlendirme),

• HUD/Progress, Hint, Feedback, Glossary.
  Teknik: JSON içerik, FSM akış, sessiz varsayılan ses, Reduce Motion modu, SCORM/xAPI.
  Analitik: scenario:branch, assessment:score, hint:use.
  Sonuç: Dallanma açıklamaları eklendikten sonra sınav puanı ortalaması +%11; ipucu kullanımı ↓, tamamlanma ↑.

21) Modern Köprü: Animate/Flash → HTML5/Canvas/GSAP/LMS

Flash’ta öğrendiğiniz omurga birebir taşınır:

• MovieClip → bileşen/sınıf, Timeline → GSAP timeline,

• enterFrame → requestAnimationFrame,

• Sound → WebAudio (sessiz varsayılan),

• SharedObject → LocalStorage/IndexedDB,

• SCORM/xAPI → LMS SDK’ları (iframe/postMessage).
  Öz: Araç değişse de tek baskın hareket, erişilebilirlik, ölçüm ve temizlik değişmez.

---

Sonuç

E-öğrenme tasarımlarında Flash kullanımı, “efektli slayt” değil; hedef–kazanım–ölçüm ekseninde kurulan, yönerge–geri bildirim dili net ve erişilebilir bir deneyim kurma sanatıdır. Bu yazıda; FSM tabanlı akıştan bileşenleşmiş sahne mimarisine, sürükle-bırak/eşleştirme/simülasyon etkileşimlerinden dallanmalı senaryolara; quiz/rubrik değerlendirmeden SCORM/xAPI analitiğine; tipografi–renk ergonomisinden Reduce Motion ve klavye erişimine; performans–bellek hijyeninden JSON/yerelleştirme çevikliğine ve modern HTML5 köprüsüne kadar pratik bir yol haritası sunduk.
Özetle; (1) Hedefi yaz, (2) yönergeyi sadeleştir, (3) geri bildirimi ısıt, (4) tek baskın hareketle odağı yönet, (5) veriyi topla–öğren–iterasyon yap. Bu omurga ile hazırlanan modüller; ister kurumsal yetkinlik atölyesi ister okul içeriği olsun—öğreneni dahil eden, “öğrenme anını” ölçebilen ve kurum/öğrenci için kalıcı değer üreten deneyimlere dönüşür.